Μία σειρά από παθήσεις του στομάχου μπορεί να απαιτούν χειρουργική αντιμετώπιση. Τέτοιες είναι ο καρκίνος του στομάχου, αλλά και καλοήθεις παθήσεις του στομάχου, όπως πεπτικά έλκη, παραοισοφαγοκήλη, συστροφή στομάχου, γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση και διαφραγματοκήλη.
Καρκίνος του στομάχου
Ως παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη του καρκίνου του στομάχου θεωρούνται κάποιες μορφές γαστρίτιδας, η έκθεση σε κάποιες λοιμώξεις, περιβαλλοντικοί παράγοντες και η γενετική προδιάθεση. Η θεραπεία του περιλαμβάνει συνήθως τη χειρουργική αφαίρεση και την ογκολογική αγωγή με χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία. Μικροί όγκοι του στομάχου μπορεί να αφαιρεθούν με ασφάλεια λαπαροσκοπικά.
Πεπτικά έλκη
Είναι η βαθιά διάβρωση του τοιχώματος του στομάχου ή του δωδεκαδακτύλου σαν αποτέλεσμα της υπερπαραγωγής γαστρικού οξέος ή της ελλιπούς προστασίας από αυτό, λοιμώξεων (ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού) ή της χρήσης μη-στερινοειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων. Η συνήθης θεραπεία των πεπτικών ελκών περιλαμβάνει αντιβιοτική αγωγή και χρήση αντιόξινων φαρμάκων.
Σε κάποιες περιπτώσεις τα πεπτικά αυτά έλκη μπορεί να γίνουν αφορμή για την εκδήλωση σοβαρών επιπλοκών. Τέτοιες είναι η διάτρηση, η αιμορραγία και η στένωση, για τις οποίες συνήθως απαιτείται χειρουργική θεραπεία, η οποία μπορεί να γίνει λαπαροσκοπικά.
Παραοισοφαγοκήλη και συστροφή στομάχου
Η συστροφή του στομάχου, δηλαδή η περιστροφή γύρω από τον άξονα του, έχει συνήθως αφορμή την παρουσία μεγάλης διαφραγματοκήλης. Το στομάχι μπορεί να διολισθήσει εντός του θώρακα, πλάι στον οισοφάγο και ο ασθενής να υποφέρει από πόνο, δυσκολία στη λήψη τροφής και να παρουσιάζει σημεία απόφραξης. Στην περίπτωση συστροφής του στομάχου απαιτείται χειρουργική αποκατάσταση, η οποία επίσης μπορεί να γίνει λαπαροσκοπικά.
Γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ)
Εάν ρίξει κάποιος μια ματιά στην ανατομία του πεπτικού συστήματος θα δει ένα σωληνοειδή σχηματισμό, τον οισοφάγο που μεταφέρει την τροφή από το στόμα στο στομάχι. Στο σημείο ακριβώς της ένωσης οισοφάγου-στομάχου υπάρχει ένας σφιγκτηριακός μηχανισμός, ο οποίος χαλαρώνει όταν τρώμε ώστε να επιτρέπεται στην τροφή να φτάνει στο στομάχι και μετά κλείνει ώστε να αρχίσει η διαδικασία της πέψης. Εάν για κάποιο λόγο ο μηχανισμός αυτός δεν λειτουργεί ικανοποιητικά, τότε γαστρικά υγρά επιστρέφουν προς τα πίσω και παλινδρομούν προς τον οισοφάγο. Έχουμε δηλαδή το φαινόμενο της γαστρο-οισοφαγικής παλινδρόμησης. Τα κύτταρα του οισοφάγου δέχονται επίθεση από το γαστρικό υγρό που είναι όξινο και αρχίζει η μετάπλαση τους. Αν ο ασθενής δεν τύχει θεραπείας, τότε η βλάβη μπορεί να είναι μόνιμη και μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη αλλαγή του επιθηλίου του οισοφάγου, αυτό που ονομάζεται οισοφάγος Barrett και θεωρείται προκαρκινωματώδης κατάσταση. Στις περιπτώσεις αυτές ο ασθενής θα πρέπει να παρακολουθείται τακτικά από γαστρεντερολόγο.
Τα συμπτώματα της γαστρο-οισοφαγικής παλινδρόμησης είναι αίσθημα καύσους (καούρες), πολλές φορές πίσω από το στέρνο (θα πρέπει να αποκλείεται κάποιο καρδιολογικό συμβάν), αναγούλα, δυσπεπτικές ενοχλήσεις, αναγωγές και πόνος. Η λήψη κάποιων τροφών μπορεί να επηρεάζει αρνητικά. Τέτοιες είναι οι λιπαρές τροφές, τα γλυκά και η σοκολάτα, το αλκοόλ, τα εσπεριδοειδή, η ντομάτα, τα καρυκεύματα, ο καφές και το κάπνισμα. Η κατάσταση επίσης επιδεινώνεται όταν ξαπλώνουμε ή πάμε για ύπνο αμέσως μετά το φαγητό.
Η αντιμετώπιση της γαστρο-οισοφαγικής παλινδρόμησης μπορεί να είναι απλά συμπτωματική, μπορεί να χρήζει φαρμακευτικής αγωγής ή ακόμη σε σοβαρές καταστάσεις χειρουργική. Μια αλλαγή των συνηθειών μας θα μπορούσε να βοηθήσει. Καλό θα είναι τα γεύματα να είναι μικρά και πιο τακτικά και να λαμβάνονται 3-4 ώρες προτού ξαπλώσουμε. Το πάνω μέρος του κρεβατιού μπορεί να είναι ελαφρώς υπερυψωμένο και να αποφεύγονται οι προαναφερόμενες τροφές.
Διαφραγματοκήλη
Η διαφραγματοκήλη είναι το φαινόμενο κατά το οποίο υπάρχει μεγάλο έλλειμμα στο διάφραγμα και επιτρέπει στο στομάχι να μετατοπιστεί διά μέσου του από την κοιλιά προς το θώρακα. Υπάρχει σε σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού και μπορεί να προκαλεί ενοχλήσεις ή ακόμη να είναι ασυμπτωματική. Όταν συνοδεύεται από γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση και αίσθημα καύσους θα πρέπει να διερευνάται. Υποστηρίζεται ότι η συντριπτική πλειοψηφία των συμπτωματικών ασθενών παρουσιάζει διαφόρου βαθμού οισοφαγίτιδα.
Η θεραπεία συνίσταται στην αλλαγή του τρόπου ζωής, αλλά και στη φαρμακευτική αγωγή που σκοπεύει στη μείωση της οξύτητας του στομάχου.
Περιλαμβάνει
- Απώλεια βάρους- Άσκηση
- Διακοπή καπνίσματος
- Μείωση κατανάλωσης αλκοόλ
- Συχνότερα και ελαφρύτερα γεύματα
- Αποφυγή γεύματος πριν την κατάκλιση
Όταν οι ενοχλήσεις και τα προβλήματα από τη γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση παραμένουν και επιδεινώνονται και όταν η φαρμακευτική θεραπεία δεν πρόσφερε βελτίωση, τότε ίσως να χρειάζεται χειρουργική αντιμετώπιση. Η χειρουργική θεραπεία γίνεται ώστε να αποκατασταθεί ο σφιγκτηριακός μηχανισμός και να κλείσει το έλλειμμα από τη διαφραγματοκήλη. Η επέμβαση γίνεται και σε αυτή την περίπτωση λαπαροσκοπικά. Η συνηθέστερη χειρουργική τεχνική η οποία συμβάλει και στην πλήρη υποστροφή της ΓΟΠ είναι η θολοπλαστική. Δηλαδή, ο θόλος (το πάνω μέρος του στομάχου) τυλίγεται γύρω από το κατώτερο μέρος του οισοφάγου και λειτουργεί σαν βαλβίδα που δεν επιτρέπει την παλινδρόμηση του γαστρικού περιεχομένου στον οισοφάγο. Αναλαμβάνει δηλαδή κατά κάποιον τρόπο το ρόλο του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα. Δύο τεχνικές έχουν κατά το πλείστον καθιερωθεί: Η θολοπλαστική Nissen και η θολοπλαστική Toupet, οι οποίες πραγματοποιούνται με μεγάλη επιτυχία λαπαροσκοπικά.